به گزارش پایگاه خبری دانشگاه اصفهان، دکتر رسول رکنی زاده، رئیس دانشگاه اصفهان در آیین افتتاحیه شصت‌ وششمین اجلاس معاونان فرهنگی و ‌اجتماعی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی سراسر کشور که با حضور معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاون فرهنگی‌ اجتماعی این وزارت در روز چهارشنبه هفتم خرداد ۱۴۰۴ در دانشگاه اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: بسیار برایم باعث افتخار است که عمرم را صرف یادگیری فرهنگ این سرزمین و ترویج آن کرده‌ام و معتقدم فرهنگ اصلی‌ترین ساحت انسانی ما را شکل می‌دهد.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر، مسئله‌ای جدی در حوزه فرهنگ پدید آمده؛ بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی صرفاً به صورت مأموریت‌های اداری و مقطعی درآمده‌اند و این روند رضایت‌بخش نیست.

رئیس دانشگاه اصفهان با اشاره به تفاوت میان رسالت و مأموریت فرهنگی تصریح کرد: در گذشته نهادهای فرهنگی توسط انسان‌هایی اداره می‌شد که دارای رسالت فرهنگی بودند، نه صرفاً مأموریت؛ رسالت فرهنگی یک احساس عمیق درونی و عامل تأثیرگذار بر همه انتخاب‌های یک فرد است.

وی افزود: مأموریت‌های فرهنگی معمولاً ابلاغی، محدود به زمان، مکان و شرایط خاصی‌اند و براساس نتایج قابل محاسبه، ارزیابی می‌شوند، اما رسالت فرهنگی برخاسته از اشتیاق، اعتقاد و معنویت افراد است.

دکتر رکنی‌زاده با بیان اینکه میراث عظیم فرهنگی کشور مرهون افرادی است که رسالت‌های فرهنگی را دغدغه اصلی خود می‌دانستند، خاطرنشان کرد: منشأ مأموریت، سازمان و نهاد است، اما منشأ رسالت درون خود انسان است.

وی گفت: مأموریت فرهنگی همانند پروژه‌ای است که آغاز و پایان دارد و بر وظایف مشخص تکیه می‌کند، اما رسالت، هویتی وجودی و مستمر را به فرد می‌بخشد.

رئیس دانشگاه اصفهان تأکید کرد: اگر می‌خواهیم در حوزه فرهنگ مسیر موفقیت و اثربخشی را بپیماییم، باید از کارمندان صاحب مأموریت عبور کرده و به سمت انسان‌های صاحب رسالت فرهنگی برویم.

وی بیان داشت: پیشرفت حقیقی در فرهنگ، تنها زمانی رخ می‌دهد که مسئولیت‌های فرهنگی نه فقط به عنوان شغل یا وظیفه، بلکه به عنوان رسالت و دغدغه درونی پیگیری شوند.

رسالت فرهنگی، پایدار و غیرقابل مذاکره است؛ ماموریت‌ها وابسته به شرایط هستند

دکتررکنی‌زاده در خصوص تفاوت اساسی رسالت فرهنگی و ماموریت‌های فرهنگی اظهار کرد: دانش فرهنگی، زندگی را شکل می‌دهد و مدت زمان ماموریت‌های ما معمولاً موقت است، اما رسالت‌های ما در طول عمر پایدار می‌ماند و ممکن است تکامل پیدا کند ولی همواره ماندگار است.

وی ادامه داد: ماموریت‌ها معمولاً بر دستاوردها و نتایج ملموس تمرکز دارند. وقتی مسئولیتی به ما سپرده می‌شود، دوست داریم نتایجی مشخص و قابل عرضه داشته باشیم، اما در مسئله رسالت، احساس رضایت و ادای تکلیف وجه تمایز اصلی است.

رئیس دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه ماموریت‌ها بسته به شرایط روز و اولویت‌ها  می‌توانند تغییر کنند، تصریح کرد: رسالت چیزی غیرقابل مذاکره است و شرایط محیطی و اجتماعی نمی‌تواند باعث شود فردی امروز رسالت داشته باشد و فردا نداشته باشد، چون رسالت از درون فرد به صورت خودجوش نشأت می‌گیرد.

وی افزود: البته اگر ماموریت‌ها از دل رسالتها نشأت بگیرند، معنادار خواهند شد؛ باید همیشه افق و رسالت اصلی کار فرهنگی را به یاد داشته باشیم و تحقق آن، هدف دائمی ما باشد.

دکتر رکنی‌زاده با بیان اینکه رسالت‌های واقعی دلیل و معنای اقدامات ما را شکل می‌دهند، خاطرنشان کرد: تلاش کنیم که همه ما که علاقه‌مند به کار فرهنگی هستیم، رسالت فرهنگی را جدی بگیریم نه صرفاً ماموریت‌های موقت سازمانی.

وی بیان داشت: اگر می‌خواهیم بدانیم واقعاً صاحب رسالت فرهنگی هستیم یا نه، باید ببینیم که آیا می‌توانیم تصویری ایده‌آل و تراز از انسان مطلوب خود داشته باشیم یا خیر؛ این اولین و مهم‌ترین ویژگی صاحبان رسالت فرهنگی است که تصویری آرمانی از جامعه‌ی هدف خود دارد.

رسالت حقیقی فرهنگی ندای درون است که انسان را به راهبری جامعه هدایت می‌کند

دکتر رکنی‌زاده در خصوص ویژگی‌های صاحبان رسالت فرهنگی اظهار کرد: اگر کسی امروز شرایط فرهنگی جامعه را مطلوب نمی‌بیند و برای بهبود آن می‌اندیشد، در حقیقت رنجی از وضعیت موجود احساس می‌کند و این رنج، شرط بنیادی برای ورود به عرصه رسالت فرهنگی است.

وی ادامه داد: کسی که صاحب رسالت است، باید این ندا و انتظار را در درون خود به‌طور عمیق حس کند و بداند که دیگران از او  انجام رسالتی را طلب می‌کنند؛ رسیدن به این حس نیازمند تامل و جدیت و مسئولیت پذیری  است و رسالت از لحظه‌ای آغاز می‌شود که انسان واقعاً احساس کند مخاطب این نداست. ما در هنگام دریافت این ندای درونی نوعی ترس از رهبری در وجودمان پدید می‌آید که اگر خالصانه کار کنیم این ترس به امید تبدیل می‌شود.

رئیس دانشگاه اصفهان با اشاره به این‌که درک رسالت فرهنگی نوعی درک وجودی و عمیق است که هر لحظه در حال تکرار و نواخته شدن در جان انسان‌های صاحب رسالت است، تصریح کرد: نیروی فرهنگی واقعی، آهنگ و آوای رسالت را درمی‌یابد و همانطور که در بیانات امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه (خطبه ۲۲۲)  آمده است، در شرایط فترت و غیاب پیامبران، انسان‌هایی هستند که خداوند در ذات عقول با  آن‌ها سخن می‌گوید و کلام حق در وجود آنها طنین‌انداز می‌شود؛ این ندای الهی در وجود انسان‌های اصیل و صاحب رسالت همواره جاری است.

وی افزود: حضرت امیر می‌فرمایند این افراد نشانه‌های هدایت در بیابان‌های زندگی‌اند و راه را به انسان‌ها نشان می‌دهند.

دکتر رکنی‌زاده با بیان اینکه البته این سخن گفتن درونی  برای همه ما آشناست و حتی در ادعیه‌ای چون مناجات شعبانیه، درخواست می‌شود خداوند این توفیق را بدهد که درون خود، صدای الهی را بشنویم، خاطرنشان کرد: امام علی (ع) می‌فرماید: «الهی واجعلنی ممن نادیته فاجابک، و لاحظته فصعق لجلالک و ناجتیه سرا و عمل لک جهرا» یعنی مرا از کسانی قرار بده که در سر و پنهان با آن‌ها سخن می‌گویی و آنان در ظاهر عمل می‌کنند.»

وی گفت: یکی دیگر از ویژگی‌های صاحبان رسالت این است که هنگام دریافت ندای رسالت، اغلب در ابتدا نوعی مقاومت و ترس دارند، چنانکه حتی حضرت موسی (ع) نیز در مقابل رسالت الهی مقاومت نشان داد و پیشنهاد داد این مسئولیت به برادرش هارون واگذار شود. این واکنش انسانی و طبیعی است و نشان از سترگی رسالت دارد.

رئیس دانشگاه اصفهان تاکید کرد: صاحب رسالت فرهنگی مدعی نیست، بلکه همواره خود را در معرض مسئولیت و پاسخ به نیازهای جامعه می‌بیند و رسالتی را که بر دوش او قرار می‌گیرد باید با غلبه بر ترس، با تمامی وجود  بپذیرد و برای آن تلاش ‌کند.

وی بیان داشت: شنیدن نغمه رسالت، پذیرش آن و عمل به‌موقع، سه رکن اصلی ایفای نقش فرهنگی اصیل است و بدون این عناصر، ورود به مسیر اصیل فرهنگی ممکن نیست.

مهم‌ترین رسالت ما در فرهنگ، تربیت انسان خودآگاه است

دکتر رکنی زاده در خصوص شرایط ایفای رسالت فرهنگی اظهار کرد: برای تحقق رسالت، به ابزارها و امکاناتی نیاز داریم که معمولاً در ابتدا در دسترس نیست، اما وعده‌ای الهی داده شده که با پذیرش رسالت، این توانایی‌ها و امکانات به‌تدریج فراهم می‌شود.

وی ادامه داد: رسالت‌ها هرگز در چارچوب کارهای معمولی و دم دستی قرار نمی‌گیرند و معمولاً از توانایی‌های فعلی ما فراترند، اما با قبول رسالت، در انسان رشد و تحولی عمیق آغاز می‌شود و شیوه نگاه، بصیرت و توانمندی‌های فردی به‌شدت دگرگون خواهد شد.

رئیس دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه پذیرش رسالت،  توانمندی حرکت‌ها و تصمیمات جدیدی را در انسان ایجاد می‌کند که پیشتر حتی تصورش ممکن نبود، تصریح کرد: هر اندازه که انجام کارها بر پایه رسالت درونی باشد، موفقیت‌های بزرگ‌تری به‌دست خواهد آمد.

وی افزود: مهم‌ترین مأموریت نیروهای فرهنگی کشور، تربیت انسان خودآگاه و بازگرداندن خودآگاهی اصیل به فرهنگ جامعه است؛ متأسفانه انسان امروز به‌شدت از این مفهوم دور شده است.

دکتر رکنی زاده با بیان اینکه تحت تأثیر آموزش‌های مدرن، عنصر خودآگاهی یا  آگاهی به خود حقیقی رنگ باخته و انسان‌ها تنها به غیرخود آگاه هستند، خاطرنشان کرد:  اساس شخصیت و هویت هر فرد از خودآگاهی نشأت می‌گیرد و  خداوند علیم در قرآن کریم فرمود که اگر خدا را فراموش کنیم، دچار خودفراموشی خواهیم شد.

وی گفت: اگر نیروهای فرهنگی رسالتی دارند، بازگرداندن توجه انسان معاصر به امر خودآگاهی و هویت الهی اوست.

رئیس دانشگاه اصفهان تاکید کرد: این رسالت بزرگ، نقشی کلیدی و پیشرو برای همه فعالان فرهنگی به ارمغان می‌آورد.

وی بیان داشت: شیوه تحقق این رسالت نیازمند گفت‌وگوها و بررسی‌های بیشتری است که امیدوارم در فرصت‌های بعدی به آن پرداخته شود.